Η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών (5)

Το πρόγραμμα Great Unsolved Mysteries in Canadian History http://www.canadianmysteries.ca

απευθύνεται σε σχολεία και πανεπιστήμια για τη διδασκαλία ιστορικών μεθόδων και θεμάτων της καναδικής ιστορίας. Στηρίζεται σε παιδαγωγικές αρχές ενεργητικής διερευνητικής μάθησης με στόχο την καλλιέργεια δεξιοτήτων ιστορικής σκέψης. Περιλαμβάνει σειρά εκπαιδευτικών ιστοσελίδων στην προσπάθεια των υποκειμένων μάθησης να αναλάβουν διαδικασίες έρευνας με το δελεασμό επίλυσης - διαλεύκανσης ιστορικών εγκλημάτων. Οι ιστοσελίδες αξιοποιούν σειρά πρωτογενών ντοκουμέντων στην προσπάθεια να γίνει η ιστορία ενδιαφέρουσα και να βοηθήσει τους μαθητές και τις μαθήτριες να μάθουν για θέματα και γεγονότα της καναδικής ιστορίας, αλλά και να σκεφθούν κριτικά για ζητήματα ερμηνείας, τεκμηρίων και γεγονότων. Ταυτόχρονα, με τη διαλεύκανση κάθε εγκλήματος οι μαθητές και οι μαθήτριες μαθαίνουν να κάνουν ιστορία και αναπτύσσουν δεξιότητες για την πραγμάτευση των πληροφοριών που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τους ζωή.

Η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών (4)

Virtual Historian 

είναι ένα δίγλωσσο (αγγλικά, γαλλικά) πρόγραμμα ψηφιακής ιστορίας που σχεδιάστηκε για την εμπλοκή των μαθητών και των μαθητριών στην ιστορική διερεύνηση όψεων του παρελθόντος του Καναδά. Στόχος του προγράμματος είναι η δημιουργία ενός αυθεντικού περιβάλλοντος διερεύνησης στο διαδίκτυο με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας «αιχμής». Η έμφαση δεν δίνεται τόσο στην εξοικείωση με το εικονικό περιβάλλον, όσο στην ανάπτυξη της ιστορικής κατανόησης και πρακτικής. Παρέχει τη δυνατότητα, με μη γραμμικό, αυθεντικό και ρεαλιστικό τρόπο, διαμόρφωσης ερωτημάτων και την εμπλοκή σε κριτική ανάλυση, διαλεκτικό συλλογισμό και εκλεπτυσμένη κατανόηση σημαντικών ιστορικών φαινομένων του προγράμματος σπουδών.

Για την ολοκλήρωση των ερευνητικών εργασιών παρέχονται στους μαθητές και στις μαθήτριες οδηγίες, σύντομη συνόψιση της αποστολής με ένα ερώτημα προς απάντηση, κριτήρια αξιολόγησης σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών για τη συγκεκριμένη προσέγγιση, πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές, απαραίτητη υποβοήθηση σε όλα τα στάδια για την υποστήριξη της ενεργής μάθησης και συγγραφής, σημειωματάριο για την καταγραφή σημειώσεων και απαντήσεων, γλωσσάρι, πρόσθετες πηγές και πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου για την επικοινωνία με τον/την εκπαιδευτικό της τάξης ή το διαχειριστή του προγράμματος (Lévesque, 2006, 2008).

Η αξιοποίηση των Web Inquiry Projects διδακτική της ιστορίας

Web Inquiry Projects


Τα ερευνητικά σχέδια εργασίας στο διαδίκτυο (Web Inquiry Projects, WIPs) είναι «ερευνητικές δραστηριότητες ανοικτού χαρακτήρα που προωθούν τη χρήση «ανερμήνευτων» διαδικτυακών δεδομένων και πληροφοριών» (Molebash et al., 2002). Προϋποθέτουν τον ενεργό ρόλο των μαθητών και των μαθητριών στον καθορισμό της διαδικασίας και στην αναζήτηση των διαδικτυακών πόρων για την ολοκλήρωση του σχεδίου έρευνας. Τα WIPs παρέχουν την απαραίτητη δομή και την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών των κοινωνικών σπουδών που επιθυμούν την αξιοποίηση ιστορικών διαδικτυακών πόρων. Δεν είναι σχέδια μαθημάτων με συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να ακολουθήσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας, γιατί με αυτό τον τρόπο ακυρώνεται η ίδια η έννοια της ερευνητικής εργασίας. Αντίθετα, παρέχουν στους/στις εκπαιδευτικούς λεπτομερή παραδείγματα ολοκλήρωσης μια ιστορικής έρευνας, με τη διατύπωση ερωτημάτων, την ανάλυση ντοκουμέντων και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων, ώστε να μπορούν να υποβοηθήσουν τους μαθητές και τις μαθήτριες τους σε κάθε στάδιο της ερευνητικής εργασίας.

Η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών (3)

Ιστοσελίδες που αξιοποιούν τις θεωρητικές και ερευνητικές παραδοχές της διδακτικής της ιστορίας κατά τη διαδικασία αξιοποίησης των ιστορικών πηγών στην ιστορική εκπαίδευση: 

Historical Scene Investigation  Project (HSI)

Το πρόγραμμα απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς των κοινωνικών σπουδών και σχεδιάστηκε ώστε να παρέχει ένα ισχυρό παιδαγωγικό μηχανισμό για την ένταξη των πρωτογενών πηγών στην εκπαιδευτική διαδικασία. Η έκρηξη της πληροφορίας με την εμφάνιση του διαδικτύου και τον πολλαπλασιασμό του ψηφιακού ιστορικού υλικού, η αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών προς την κατεύθυνση αξιοποίησης των ψηφιακών πόρων αποτελεί πρόκληση. Οι λειτουργίες αναζήτησης στο διαδίκτυο δυσκολεύουν τη διαδικασία εύρεσης κατάλληλων ιστορικών πηγών, ενώ, συχνά, απουσιάζει ο κατάλληλος παιδαγωγικός σχεδιασμός για την αξιοποίηση των ιστορικών πηγών στη σχολική πράξη.

Η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών (2)

Ιστοσελίδες που αξιοποιούν τις θεωρητικές και ερευνητικές παραδοχές της διδακτικής της ιστορίας κατά τη διαδικασία αξιοποίησης των ιστορικών πηγών στην ιστορική εκπαίδευση: 


Historical Thinking Matters (HTM)


απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (high school) και σχεδιάστηκε για τη διδασκαλία της κριτικής ανάγνωσης πρωτογενών πηγών και τη δημιουργία ιστορικών αφηγήσεων. Είναι ένα διαδραστικό μαθησιακό περιβάλλον που επιτρέπει την ανάγνωση των ντοκουμέντων σύμφωνα με τον τρόπο εργασίας των ιστορικών.

Η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών (1)

Ιστοσελίδες που αξιοποιούν τις θεωρητικές και ερευνητικές παραδοχές της διδακτικής της ιστορίας κατά τη διαδικασία αξιοποίησης των ιστορικών πηγών στην ιστορική εκπαίδευση:


Digital History Reader (DHR)

είναι διαρθρωμένο σε δύο μέρη παρέχοντας πλούσιο υλικό για θέματα της αμερικανικής και ευρωπαϊκής ιστορίας και απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες της δευτεροβάθμιας και της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Υιοθετεί ένα μοντέλο διερευνητικής μάθησης, καθώς κάθε ενότητα βασίζεται σε ένα ερώτημα προς απάντηση και σε ένα σύνολο πρωτογενών ιστορικών πηγών. Κάθε ιστορικό θέμα-ενότητα ακολουθεί την ίδια δομή και περιέχει μια εισαγωγή με τους στόχους του θέματος και τα ιστορικά ερωτήματα, πληροφορίες για το ιστορικό πλαίσιο αναφοράς, ένα αρχείο ντοκουμέντων και ερωτήσεις – εργασίες που βοηθούν στην αξιοποίηση των τεκμηρίων, δραστηριότητες αξιολόγησης της διαδικασίας και ανατροφοδότηση, και λίστα με πρόσθετες ιστορικές πηγές (Stephens et al., 2005; Ewing & Stephens, 2007).


αναφορά:
Στρατηγικές αξιοποίησης του ψηφιακού ιστορικού υλικού στο διαδίκτυο. Διδακτικές προτάσεις διερευνητικής ιστορικής μάθησης
Τσιβάς Αρμόδιος, Απρίλιος 2010
2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνεδρίο Ημαθίας

Στρατηγικές αξιοποίησης του ψηφιακού ιστορικού υλικού στο διαδίκτυο

Στρατηγικές αξιοποίησης του ψηφιακού ιστορικού υλικού στο διαδίκτυο. Διδακτικές προτάσεις διερευνητικής ιστορικής μάθησης
Τσιβάς Αρμόδιος, Απρίλιος 2010
2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνεδρίο Ημαθίας

Η εκπαιδευτική αξιοποίηση του πρωτογενούς ιστορικού υλικού αποτελεί σημαντική παράμετρος της ιστορικής έρευνας, καθώς παρέχει στους μαθητές και στις μαθήτριες την ευκαιρία να εργασθούν με τα ίχνη του παρελθόντος στην προσπάθειά τους να το καταστήσουν ιστορικό. Η πρόσβαση των ψηφιακών αρχείων στο διαδίκτυο είναι μόνο η αρχή. Για την αποτελεσματική υποστήριξη της διδασκαλίας και της μάθησης στο περιβάλλον ψηφιακών αρχείων πρέπει να διαμορφωθούν δραστηριότητες με τέτοιο τρόπο ώστε να αναδεικνύουν τις δυνατότητες των ψηφιακών πόρων με διαδικασίες που θα είναι ουσιαστικές για την ενεργή συμμετοχή των υποκειμένων μάθησης. Διαδικασίες που να επιτρέπουν την άρθρωση αυθεντικής διερευνητικής μάθησης με τη διατύπωση ιστορικών ερωτημάτων, τη σχεδίαση της διαδικασίας επιλογής και ανάλυσης της πληροφορίας και τη δημιουργία ιστορικών συμπερασμάτων στη βάση των διατιθέμενων ιστορικών πόρων, αλλά και τη δυνατότητα επιλογής του κατάλληλου υλικού για τη δημιουργία των αφηγήσεων των ίδιων των υποκειμένων, απεικονίζοντας έτσι την κατανόηση ενός ιστορικού θέματος σε ηλεκτρονικό περιβάλλον.

Η αξιοποίηση των webquests στη διδακτική της ιστορίας

Το WebQuest αποτελεί, την τελευταία δεκαετία, την πιο δημοφιλή μορφή αξιοποίησης του διαδικτύου στη σχολική πράξη (αγγλόφωνες χώρες) και στο χώρο της ιστορικής εκπαίδευσης (Whitworth & Berson, 2003; Taylor & Young, 2003; Molebash & Dodge, 2003; Baedke, 2003). Ο εμπνευστής της ιδέας, Bernie Dodge (1995) περιγράφει το WebQuest: «ως μια ερευνητική δραστηριότητα κατά την οποία μερικές ή όλες οι πληροφορίες, οι οποίες αλληλεπιδρούν με τα υποκείμενα μάθησης, προέρχονται από τον παγκόσμιο ιστό, ενώ προαιρετικά πλαισιώνεται από την παρακολούθηση βίντεο».