Η αξιοποίηση των ιστορικών πηγών (2)

Ιστοσελίδες που αξιοποιούν τις θεωρητικές και ερευνητικές παραδοχές της διδακτικής της ιστορίας κατά τη διαδικασία αξιοποίησης των ιστορικών πηγών στην ιστορική εκπαίδευση: 


Historical Thinking Matters (HTM)


απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (high school) και σχεδιάστηκε για τη διδασκαλία της κριτικής ανάγνωσης πρωτογενών πηγών και τη δημιουργία ιστορικών αφηγήσεων. Είναι ένα διαδραστικό μαθησιακό περιβάλλον που επιτρέπει την ανάγνωση των ντοκουμέντων σύμφωνα με τον τρόπο εργασίας των ιστορικών.

Η έρευνα των μαθητών εστιάζει σε πέντε κεντρικά θέματα ιστορίας των ΗΠΑ μετά τον εμφύλιο πόλεμο. Κάθε έρευνα περιλαμβάνει:

·       Ένα εισαγωγικό βίντεο για την διατύπωση του ερωτήματος της ιστορικής διερεύνησης

·       Δέκα ιστορικές πηγές

·       Ερωτηματολόγιο που αναπτύσσει τις δεξιότητες ιστορικής σκέψης όπως «sourcing», «contextualization», «close reading», και «corroboration»

·       Σχολιασμοί κειμένων, ηχητικών και οπτικοακουστικών πηγών που παρέχουν πρόσθετα ερμηνευτικά σχόλια

·       Μια εργασία που ζητά από τους μαθητές να απαντήσουν στο ερευνητικό ερώτημα σύμφωνα με την προηγούμενη εμπλοκή τους με τις πηγές

·       Σκηνοθετημένες εξερευνήσεις εικονικών αρχείων

Ειδικότερα το περιβάλλον έρευνας των μαθητών και των μαθητριών για κάθε θέμα περιλαμβάνει:

Εισαγωγική σελίδα, στην οποία περιέχονται: Ένα οπτικοακουστικό ντοκουμέντο που θέτει το ιστορικό ερώτημα, Ένα χρονολόγιο με τα σημαντικότερα γεγονότα του θέματος, Ένα σχόλιο σχετικά με την ανάγνωση του σχολικού εγχειριδίου και την παραπομπή σε σελίδες σχολικών εγχειρίδιων με το ίδιο ή παρεμφερές θέμα, Σύνδεσμοι για πρόσβαση στη σελίδα της κύριας έρευνας (Main Inquiry) ή σε σελίδα δραστηριότητας «προθέρμανσης» με δύο μόνο πηγές (2-source Warm-up Activity)

Σελίδα έρευνας: Όπως και η σελίδα της δραστηριότητας «προθέρμανσης» χρησιμοποιούν την ίδια διάταξη. Και στις δυο περιπτώσεις εμφανίζονται: (1) στο επάνω μέρος της οθόνης το ερευνητικό ερώτημα και οδηγίες ολοκλήρωσης της εργασίας, (2) στο κάτω αριστερό μέρος της οθόνης ο χώρος προβολής της πηγής, και (3) στο κάτω δεξιό μέρος της οθόνης ο χώρος προβολής του σημειωματάριου. Στο επάνω μέρος του χώρου προβολής των πηγών τοποθετούνται συντομογραφίες τους, και με την επιλογή καθεμιάς προβάλλεται στο αντίστοιχο πλαίσιο. Με την επιλογή κάθε πηγής προβάλλονται στο σημειωματάριο σημειώσεις που βοηθούν στην ανάγνωση της πηγής και σειρά ερωτήσεων προς απάντηση σε συγκεκριμένη φόρμα. Επίσης, παρέχονται πρόσθετα σχόλια από ιστορικούς για το ιστορικό πλαίσιο και τον τρόπο προσέγγισης της πηγής με τη μορφή αρχείων βίντεο ή ήχου. Για την υποστήριξη του χρήστη κατά τη διαδικασία της απάντησης των ερωτήσεων παρέχεται η δυνατότητα ("Give me a hint") αυτόματης υπογράμμισης σημείων του κειμένου.

Σελίδα εργασίας: Για τη δημιουργία ενός δοκιμίου απάντησης του βασικού ιστορικού ερωτήματος με την αξιοποίηση όλων των πηγών και των προηγούμενων απαντήσεων του χρήστη.

Στη σελίδα εμφανίζονται: (1) στο επάνω μέρος, οδηγίες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας και (2) στο κάτω μέρος της οθόνης το μισό διατίθεται για το πλαίσιο συγγραφής της απάντησης και το υπόλοιπο μισό για το σημειωματάριο το οποίο προβάλλει εναλλάξ τις πηγές, τους πόρους και τις ερωτήσεις-απαντήσεις με τον ίδιο τρόπο όπως και στη σελίδα έρευνας. Τέλος, δίνεται η δυνατότητα αποστολής της εργασίας με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στον/στην εκπαιδευτικό της τάξης.

Σελίδα WebQuest: Περιέχει δύο δραστηριότητες ζητώντας από τους μαθητές και τις μαθήτριες να εξερευνήσουν θέματα σχετικά με την εργασία τους από άλλους πόρους και συλλογές στο διαδίκτυο.

Βιβλιογραφία πηγών

Η σελίδα του/της εκπαιδευτικού: παρέχει στρατηγικές, εναλλακτικούς τρόπους παρουσίασης των πηγών, παραδείγματα εργασιών μαθητών και εκπαιδευτικών, πρόσθετους πόρους, στόχους του προγράμματος σπουδών. 

αναφορά: 
Στρατηγικές αξιοποίησης του ψηφιακού ιστορικού υλικού στο διαδίκτυο. Διδακτικές προτάσεις διερευνητικής ιστορικής μάθησης
Τσιβάς Αρμόδιος, Απρίλιος 2010
2ο Πανελλήνιο Εκπαιδευτικό Συνεδρίο Ημαθίας